29 Haziran 1976, Salı günkü Cumhuriyet’in üçüncü sayfasında bir ilan var. “15 Haziran 1976’da kaybettiğim aziz eşim, İstanbul Şehir Tiyatroları sanatkârı, Kemal Tözem’in tedavisinde büyük ilgilerini gördüğüm Sosyal Sigortalar Kurumu Göztepe Hastanesi Başhekimi Dr. Ali Hacıpaşaoğlu ile Dr. Özer Ozan, Dr. Fethi Yılmazbilir ve tüm hastane personeline, cenaze törenine katılan, çelenk gönderen, telgraf, telefon ve mektupla acımı paylaşan Şehir Tiyatroları, TRT, İstanbul Belediyesi, Devlet Operası mensupları ile arkadaş ve dostlarımıza minnetlerimi sunarım.
15 Kasım 2016

Kemal Tözem (30 Haziran 1900 - 15 Haziran 1976).

29 Haziran 1976, Salı günkü Cumhuriyet'in üçüncü sayfasında bir ilan var. "15 Haziran 1976'da kaybettiğim aziz eşim, İstanbul Şehir Tiyatroları sanatkârı, Kemal Tözem'in tedavisinde büyük ilgilerini gördüğüm Sosyal Sigortalar Kurumu Göztepe Hastanesi Başhekimi Dr. Ali Hacıpaşaoğlu ile Dr. Özer Ozan, Dr. Fethi Yılmazbilir ve tüm hastane personeline, cenaze törenine katılan, çelenk gönderen, telgraf, telefon ve mektupla acımı paylaşan Şehir Tiyatroları, TRT, İstanbul Belediyesi, Devlet Operası mensupları ile arkadaş ve dostlarımıza minnetlerimi sunarım. Eşi Azize Tözem."

Bilgisi, olgunluğu, çelebiliğiyle örnek insan, iyi sanatçı olarak bilinirdi Kemal Tözem. İstanbul doğumlu. Babasının adı Rıfat. Fatih Askeri Rüştiyesi ve Konya Sultanisi'nden sonra Muallim Mektebi'ne devam etmiş. 1916'da birinci sınıftan ikinci sınıfa geçtiğinde gönüllü olarak askere yazılıyor. Erenköy Talimgâhı'nda gösterdiği başarı üzerine üç dönem öğretmen olarak alıkonur. Sonrasında Filistin Cephesi, Şam bozgunu, (o dönem numaralanmayan) Cihan Harbi'nin felaket günleri var. Tekrar okula dönüp Milli Mücadele'ye katılmış.

zdfhdfhdf

Sanat hayatına atılışı da o günlerde. Önce Kuvayı Milliye Heyeti Temsiliye bölümünde ve Anadolu Müsamereciler Heyeti Teşvikiyesi'ndeydi. Bu idealist topluluk, tüm kazancını İzmir felaketzedelerine göndermiş.

Cumhuriyet döneminde Adana Türk Ocağı Temsil Kolu Başkanı olarak görüyoruz kendisini. Zamanında çok meşhur olan Otello Kamil'le gezginci bir tiyatro kurmuşlar. Ardından Milli, Sahne ve İstanbul Şehir Tiyatroları geliyor. Sahneye çıkışı 'Vatan Yahut Silistre' ile.

30'larda, Ankara Radyosu'nun, 10 yıl 'Temsil Kolu Başkanı'ydı. 'Radyofonik temsiller' yazmış, yönetmiş. Ankara ve İstanbul radyolarındaki eserlerine birkaç örnek; 'Ah! Bir Çavuş Olsam' (05 Nisan 1940); 'Ak Saçlı Âşık' (15 Eylül 1955); 'Asansörde Yılbaşı' (31 Aralık 1955); 'Sizinkiler' (02 Şubat 1958). Bedia Muvahhit'in 'Mavi Mektuplar'ını özel plaklara doldurmuşlar (Kasım, 1954).

Sahnede amir olduğu gibi evinde de hep 'amir'! Evliliği 1935'te. Eşi Azize Tözem (1919 doğumlu) önce radyo temsil bölümünde, sonra (Mesut Cemil'in teşviki ile) Türk Halk Müziği solisti olarak çalışmaya başlamış (1939). Bir kızları ve ikiz kız torunları var. Kayınvalidesi de Onlarla kaldığı için 'Kaynana' adlı türküyü okumuyormuş hiç Azize Hanım saygısından!

İzdivacın sanata, sanatın izdivaca engel olup olmadığı konusunda şunları söylüyor Kemal Bey; "Henüz gelişmemiş, hırçınlık devresini aşmamış sanatkârların birbirleriyle evlenmesinden istikrar, selamet beklenemez. Ama yaşı ne olursa olsun, durulmuş, hırçınlık devresini atlatmış sanatkârların bir yuva kurmalarını yerinde bulurum."

Yazlık evleri Florya-Şenlik Köy, kışlıkları ise Beyoğlu'nda. Ama kendileri her zaman radyo evindeymişler!

Şehir Tiyatroları'nda (aktör, yönetmen, divan haysiyet üyesi, kongre azası, yönetim kurulu üyesi olarak) çalışmış hep. 1973'te emekli olduktan sonra 'diksiyon danışmanlığı' yapmış.

aeyaeryer

Görev aldığı bazı tiyatro oyunları; 'Gelir Vergisi Mektebi' (Kasım, 1950) (Yazanlar, Louis Vernevil ve Georges Berr); 'Dökmeci' (Kasım, 1954- Şehir Tiyatroları, Cağaloğlu Öğrenci Lokali) (Yazan, Bekir Arkın) (Yönetmen, Kemal Tözüm); "Mahalle'nin Romanı" (Mart, 1955-İstanbul Şehir Tiyatroları Komedi Kısmı) (Yazan, Rifat Can) (Yönetmen Kemal Tözem); 'Merakî' (Ekim, 1955) (Yazanlar, Moliere, Ahmet Vefik Paşa); 'Buz Dolabı' (Kasım, 1955-Şehir Tiyatroları, Komedi Kısmı) (Yazan, Antan Özer); 'Harputta Bir Amerikalı' (Aralık, 1955) (Yazan, Cevat Fehmi Başkut) (Kemal Tözem, 'Belediye reisi' rolünde); 'İki Düzüne Kırmızı Gül' (Mart, 1958-İstanbul Sahnesi) (Yazan, Aldo De Benedetti) (Çeviren, Nazım Dersan), (Yöneten, Kemal Tözem); 'Dünya Malı Dünyada Kalır' (Şubat, 1959) (Yazanlar, Moss Hart ve George S. Kaufman) (Yöneten, Kemal Tözem); 'Eyyub Üzerine Oyun' (Ekim, 1960-Tepebaşı Sahnesi) (Yazan, Archibald MacLeish) (Çeviren, Nüvit Özdoğru); Mektep Arkadaşı' (Aralık, 1960-Tepebaşı Sahnesi) (Yazan, Johannes Mario Simmel) (Çeviren, Seniha Bedri Göknil); 'Kaf Dağlılar' (Ocak, 1961-Sahne 4) (Yazan, Kemal Tözem); 'Yufka Yüreklinin Biri' (Nisan, 1961-Yeni Tiyatro) (Yazanlar, Robert De Flers ve G.A. De Caillavet) (Çeviren, Oktay Rıfat); 'Üçüncü Selim' (Ağustos, 1961) (Yazanlar, Celal Esat Arseven ve Salah Cimcoz); 'Bu Melek Satılık Değil' (Aralık, 1961-Tepebaşı Tiyatrosu) (Yazan, Thomas Wolf) (Çevirenler, Sabahattin Eyüpoğlu ve Vedat Günyol); 'İyi Sıhhatte Olsunlar-Kiralık Bina' (Şubat, 1962-Yeni Tiyatro) (Yazan, Eduardo De Filippo) (Çeviren, Çetin Altan) (Yöneten, Kemal Tözem); 'Göç' (Mart, 1962-Komedi Sahnesi) (Yazan, Cevat Fehmi Başkut); 'Huzur Çıkmazı' (Ocak, 1963-Yeni Komedi Sahnesi) (Haldun Taner); 'Mirasçılar' (Şubat, 1963-Kadıköy Tiyatrosu) (Yazan, Nihal Karamağaralı); 'İsyancılar' (Aralık, 1963-Fatih Sahnesi) (Recep Bilginer) (Kemal Tözem, 'Bekir Şimşek' rolünde); 'Topuzlunun Sonu' (Eylül, 1964-Üsküdar Tiyatrosu) (Yazan, Hidâyet Sayın) (Kemal Tözem, 'Topuzlu Dede' rolünde-Lûtfi Ay'a göre 'belki de en başarılı kompozisyonuymuş'); 'Pazartesi Perşembe' (Şubat, 1965-Yeni Komedi Sahnesi) (Yazan, Musahipzade Celâl) (Kemal Tözem, 'Kırtasüddin Efendi' rolünde); 'Hepimiz Bir Kişi İçin' (Kasım, 1965-Yeni Komedi Sahnesi) (Cevat Fehmi Başkut); 'Modern Aile' (Şubat, 1966-Yeni Komedi Sahnesi) (Jack Popplewell); 'Canavar Sofrası' (Ekim, 1966-Yeni Komedi Sahnesi) (Yazan, Vahe Katcha) (Yöneten, Kemal Tözem); 'Bütün Gün Ağaçlarda' (Mart, 1967-Fatih Sahnesi) (Yazan, Marguerite Duras) (Çeviren, Salah Birsel); 'Trampacılar' (Mart, 1968-Fatih Sahnesi) (Yazan, Necati Sepetcioğlu) (Yöneten, Kemal Tözem); 'Aynaroz Kadısı' (Aralık, 1968-Yeni Komedi Sahnesi) (Müsahipzade Celal) (Kemal Tözem, 'Lemi Molla' rolünde); 'Kibarlık Budalası' (Ekim, 1969-Yeni Komedi Sahnesi) (Yazan, Moliere) (Çeviren, Ali Süha Delilbaşı); 'Tehlikeli Güvercin' (Şubat, 1970-Esentepe Sahnesi) (Necati Cumalı); 'Koca Sinan' (Ekim, 1971-Üsküdar Sahnesi) (Yazan, Fazıl Hayati Çorbacıoğlu); 'Osmanlıgiller' (Eylül, 1972-Üsküdar Sahnesi) (Yazan, Nuri Güngör) (Yöneten, Kemal Tözem); 'İlk Göz Ağrısı' (Mehmet Sahir Efendi); 'Köprünün Hikâyesi' (Eylül, 1973-Kadıköy Sahnesi) (Yazan, Fazıl Hayat i Çorbacıoğlu) (Yöneten, Kemal Tözem).

tjfjfgjsfj

Ayrıca onlarca film çevirmiş.

"Halk türkülerinden hoşlanıp da Azize Tözem'i tanımayan; Şehir Tiyatroları müdavimi olup da Kemal Tözem'i bilmeyen mevcut değildir" diyor 50'lerdeki bir yazısında Halit Kıvanç. Eskisi kadar olmasa da hâlâ biliniyor, tanınıyor olmaları çok güzel.                    

 YORUMLAR  ({{commentsCount}})
{{countDown || 2000}} karakter kaldı
{{comment.username}}
{{moment(comment.date).fromNow()}}
Uyarı:  Yorumunuz, yönetici tarafından onaylandıktan sonra tüm ziyaretçilerimiz tarafından görüntülenebilecektir. (Bu mesajı sadece siz görüyorsunuz)
{{reply.username}}
{{moment(reply.date).fromNow()}}
Uyarı:  Yorumunuz, yönetici tarafından onaylandıktan sonra tüm ziyaretçilerimiz tarafından görüntülenebilecektir. (Bu mesajı sadece siz görüyorsunuz)