"Hey güzel İstanbul! İnsan içindeyken kıymetini bilmiyor ama uzaklaşacağını anlayınca..." Bunları 'Amiral' tayfa rolündeki Sami Hazinses söylüyor. İstanbul gibi böyle sanatçıların da kıymetini bilemedik galiba. Filmin neşe kaynağı. Fıldır fıldır gözleriyle şöyle bir görünmesi bile seyirciyi rahatlatmaya yetiyor. Osman Kaptan ve Murat'ın en büyük yardımcısı. Ama sorunları veya varsa aşk acısı ile ilgili tek bir söz bile edilmiyor. Adı zaten yok. Zor durumlarda  "2 buçukluk bozar mısın" diyerek karşısındakinin dikkatini dağıtıyor. 

Mart, 1969'da çevrilen film bir yıl sonra 16 Mart 1970, Pazartesi günü (Beşiktaş) Kerem Sineması'nda gösterime girmiş. Belki söylenmesi daha kolay olduğu için, 'Istırap' sözcüğü tanıtma yazısı ve afişte 'Izdırap' şeklinde kullanılmış. Ev çekimleri için Suat Sadıkoğlu'nun Ortaköy'deki Yalısı ve Kandilli burnundaki fenere yakın 200 yıllık köşk kullanılmış. Başrollerdeki Mine Mutlu ve Murat Soydan'ın bir ortak yanı var. İki sanatçı 1966'da Perde Mecmuası'nın Sinema Artisti Yarışması'nda birinci seçilmişler.

Yeşilçam'ın MM'si için 1969 yılı çok önemli. Birbiri ardınca film çeviriyor. Başını kaşıyacak zamanı yok. Ancak bir baba gibi sevdiği 'hamisi' İbrahim Gözaydın'ın ölümüyle bambaşka yerlere sürüklenecektir. Nedret, Serap Mutlu'nun sesiyle şarkı söylüyor. 'P. Schmidt&Sohn, Zeitz Gründerzeit' markalı antika piyano, Murat'tan sonraki en yakın arkadaşı. Besteleri de var. 'Son Mektup'u çaldığı sırada işe giden Pervin "Allahaısmarladık büyük bestekâr" demişti. Kızlardan kimin abla olduğu karışmış. Çocukluklarında Nedret abla gibiydi. Genç kızlıklarında Pervin abla olmuş.

Osman 'iki kere gemi batırmış eski bir kaptan'. Gönlünde aşk yarası var sanki. Bir sahnede Murat'a "Denize inanılmaz evlat. Kadınlara inanılmadığı gibi. Bir de bakarsın şu çırpınan dalgaların arasında kaybolup gitmiş gençliğin" diyordu. Bir zamanlar deniz kurdu diye başlarında taşıdıkları adama bir sandalı bile vermezlermiş kullansın diye. İlginç bir şekilde evinin ipotek bedeli ve Nedret'in ameliyat masrafı kuruşu kuruşuna aynı; 60 bin.

Sadun'un şilepleri Yahya Kemal Beyatlı'nın şiirindeki gibi. 'Dönen yok seferinden'. Batırdığı iki gemide toplam 25 kişi ölüyor. Ayrıca iki yaralı ve bir sakat kız var. Ancak filmde batan gemi sayısı üç. Büyük olasılıkla onu da Sadun yapmıştır.

Pervin'e göre "Para, insana yaşadığını öğretir". 'Öğretir' yerine 'hissettirir' diyebilirdi. Para güzel bir şey ama nispeten de olsa eşit dağıtılmadığında her kötülüğün nedeni oluyor. Ayten Moda Evi'ndeki 'aptal sürüsünün önünde her gün maymun gibi dolaşıp durmaktan yakınıyordu'. Manken arkadaşı Aynur Aydan "Biraz sabret kızım Bir parça para yaptın mı bir atölye açarsın" diyor. Bizimkinin böyle iğne ile kuyu kazar gibi çalışmaya niyeti yokmuş. İki sevgilisi, Oktar Durukan ve Sadun aynı arabayı kullanıyorlar.

Sadun Bey'in bir çocuğu var. Herhalde evli. Ama bu durum Pervin'i hamile bırakmasına engel değil. Böyle durumlarda yakayı sıyırması kolay. Biraz para verdi mi tamam. Avını elde edene kadar çok nazik. Nedret için 'en iyi arkadaşı ve ortopedi mütehassısı' Kenan'ı Osman Kaptan'ın evine getirmiş. Doktor 'dün İsviçre'den gelmiş bugün ayağının tozuyla hasta ziyaretinde'. Muayene tek cümlelik; "Bana ayaklarınızdaki his derecesi hakkında biraz malumat verebilir misiniz."

86 dakikalık filmin 18 buçuk dakikası şarkı. (Jenerik dâhil üç sahnede) 'İnleyen Nağmeler' (Zeynettin Maraş); 'Aşk Bu Değil Yapma Güzel' (Avni Anıl / Rüştü Şardağ); 'Sen Körfeze Geldiğin Zaman' (Avni Anıl); 'Avuçlarımda Hâlâ Sıcaklığın Var' (Yusuf Nalkesen); 'Gözlerimden Yüzün Kulaklarımdan Sesin' (Muzaffer İlkar).

Enstrümantal olarak kullanılan şarkılar; 'Yıllar Sonra Rastladım Çocukluk Sevgilime' (Yıldırım Gürses); (5 sahnede) 'Gözlerimden Yüzün Kulaklarımdan Sesin' (Muzaffer İlkar); 'Son Mektup' (Yıldırım Gürses); 'İnleyen Nağmeler' (Zeynettin Maraş).

İlk çevrimde ise (1955) Sadettin Kaynak'ın eserleri kullanılmış. Solistler Sabite Tur Gülerman ve Muzaffer Birtan.

Filmdeki melodiler;

'Berceuse de Jocelyn' (1888) (Benjamin Godard) Murat yetimhaneden kaçarken.

'The Good the Bad and the Ugly'deki (1966) 'The Desert-Il Deserto' (Ennio Morricone) Sadun muhasebecisine "Sigortacıları halletmek sana düşüyor" derken.

'The Bible: In the Beginning...'deki (1966) (Toshiro Mayuzumi) 'Prelude-Theme from the Bible' Doktor, Nedret'in yürüyemeyeceğini söylerken.

The Ventures'ın "Walk Don't Run" albümündeki (1964) 'Peach Fuzz' (Nokie Edwards / Don Wilson / Bob Bogle / Leon Taylor) Kaptan çıkan Murat'ı kutlama partisinde.

'Petite Fleur (1952) (Sidney Bechet) Sadun ile Pervin dans ederken.

'A Taste of Honey' (1960) (Bob Scott / Ric Marley) Modaevi'nde göz göze gelince.

'Dead Ringer'daki (1964) (André Previn) 'Hidden Jewelry' Osman Kaptan'ın evinde karşılaştıklarında; "Maggie's Murder" Murat, şilepte tehlikeli yolculuğu düşünürken.

Booker T & The MG's topluluğunun "Doin' Our Thing" albümündeki (1968) aynı adlı melodi (Steve Cropper / Donald 'Duck' Dunn / Booker T Jones / Al Jackson Jr.) Pervin, Sadun'la evine gittiğinde; Gecelikle Murat'ın odasındayken.

Fausto Papetti'nin '1a Raccolta' uzunçalarındaki (1960) 'Mare Incantato-The Enchanted Sea' (1960) (Frank Metis / Randy Starr) Şömine önündeki sedirde sevişirken.

Werner Müller Orkestrası'nın 'International Film Festival' 33'lüğündeki (1964) 'Sundays and Cybele' (1962) (Maurice Jarre) Sadun'un arabasında konuşurken.

'Zorba'daki (1964) 'Life Goes On' (Mikis Theodorakis) Osman, Pervin'in mektubunu okurken.

Mine Mutlu 'Izdırap Şarkısı'ndaki bazı giysilerini başka filmlerde de kullanmış. Murat'ın mezun olarak eve döndüğü sahnedeki fırfırlı gömleği 'Öldüren Aşk'ta (1969) 'Sarmaşık Gülleri'ni söylerken; "Gün geçtikçe piyanonu ilerletiyorsun" sahnesindeki elbiseyi 'Kaldırım Çiçeği'nde (1969) Orhan-Sadri Alışık'ın evine geldiğinde ve 'Hayat Kavgası'nda (1969) Murat-Cüneyt Arkın'la Dolmabahçe'de buluştuğunda; Tekerlekli sandalye ile ağaçlıkta dolaşırkenki eldiveni 'Öldüren Aşk'ta (1969) Fikret'le-Ediz Hun, Hasan-Aydın Tezel'in evine geldiklerinde; İşe giden Pervin'le konuştuğu sahnedeki gömleği 'Öldüren Aşk'ta (1969) nezarethaneden çıkarken; Sadun Bey'in Doktor getirdiği sahnedeki enine çizgili tişörtü 'Tek Kurşun'da (1968) eve davet ettiği Orhan-Süleyman Turan'la konuşurken; Murat'a yürüdüğünü müjdelediği sahnedeki elbiseyi 'Öldüren Aşk'ta (1969) 'Sefalar Getirdiniz' şarkısını söylerken; Pervin'i Murat'ın odasında gördüğünde üzerindeki geceliği 'Öldüren Aşk'ta (1969) Necla ile kahvaltı ederken, 'Sevdiğim Adam'da (1969) son sahnede, 'Hayat Kavgası'nda (1969) çocuklarının resmini çekerken; 'Gözlerimden Yüzün' şarkısını söylerkenki kazağı 'Kaldırım Çiçeği'nde (1969) Nizamettin-Necdet Tosun'un hediye yüzüğünü nazikçe geri verirken ve 'Hayat Kavgası'nda (1969) bebek karyolasını gördüğünde; Sadun'a gittiği sahnedeki paltoyu 'Kaderimsin'de (1969) son sahnede ve 'Öldüren Aşk'ta (1969) Fikret'le Hasan'ın evine gittiklerinde giyiyordu.

'Eagle Eye'daki (2008) Jerry Shaw "Sevgilin için para harcamayı öğrenmen gerekir" demişti arkadaşı Gino'ya. Murat Sayman da ameliyat için gerekli olan 60 bin için hayatını tehlikeye atıyor. Delikanlı gönül işleri yönünden çok şanslı. Filmdeki bütün kızların gönlü O'nda. Ege'deki sahil kasabasından ve Gülgün Erdem'den ayrılması çok zor oluyor. Bu sahnede 'Onbaşı' Hakkı'nın 'Amiral' Sami Hazinses'e anmalık olarak verdiği şapka Murat'ın kaptan şapkası.

Murat Soydan o yıl 38. İzmir Fuarı'nda sahneye çıkmıştı. Över Bahçesi'nde bu filmdeki iki şarkıyı söylüyordu; 'İnleyen Nağmeler' ve 'Avuçlarımda Hâlâ Sıcaklığın Var'.

'Kadınların çenesine dokunmak' bir çeşit güç gösterisi midir? Nedret'in çenesini Murat 3, Osman 1 kez tutuyor. Murat ve Sadun 5'er kez de elini öpüyorlar. Ancak yanağını, burnunu, çenesini ve dudağını öpmeyi sadece Murat başarıyor. Sadun ayrıca Pervin'in 3 kez çenesini tutup birer kez elini, yanağını, sırtını ve göğsünü öpüyor.

Murat'ı Hayri Esen; Nedret'i Nevin Akkaya; Pervin'i Samiye Hün; Sadun'u Sadettin Erbil; Osman'ı Sami Ayanoğlu; Sami Hazinses'i Zafer Önen; Gülgün Erdem'i Nedret Güvenç; Hakkı'yı, "Daha geç kalmış olsaydınız kurtulamazdı" diyen doktoru ve "Osman Kaptan'ı bulamazsınız bu gece" diyen kişiyi Erdoğan Esenboğa; Oktar Durukan'ı Doğan Bavli; Fatma ve Nezihe Güler'i Gülen Kıpçak; Çocuk Murat'ı Birsen Kaplangı seslendirmiş.

Sadun'un babası Rıfat Bey ve adamı Süheyl Eğriboz; Ayten Moda Evi ve sahibesi Nezihe Güler; Manken Aynur Aydan; Selahi İçsel ve 'Segâh Peşrev' (Neyzen Yusuf Paşa); Çocuk Murat, Volkan Yıldırım; Çocuk Nedret, Hülya Şengül; Pervin'in ilk sevgilisi Oktar Durukan; Gemi kazanını patlatan Orhan Çoban, Arap Celal ve Oktay Yavuz; Murat'ın kaçtığı yetimhane ve '34 EU 355' plakalı taksi çok güzeldi. 

Nedret; "Bir iskemle tekerleği altında ezilen hayatımı kazandırdın bana Murat... Bana yaşama gücü verdin, sevgi verdin."