"Böyle rüşvetle, tehditle kazanç, böyle ticaret görmedim." İhaleden çekilmeleri için 'açıktan 300 bin lira, 10 bin lira da sana' teklifinde ve 'biz kiminle nasıl konuşacağımızı biliriz' tehdidinde bulunan Motortaş müdürü Orhan için bunları söylüyor Nafiz. Ama kendi çalıştığı Hıncoğlu şirketinin yöntemi de 'intikam'!

'Aşk ve İntikam'ın (Muazzez Tahsin Berkand) (İnkılâp Kitabevi-1943) (7. baskı İnkılâp ve Aka Kitabevleri-1981) ikinci ve renkli Yeşilçam uyarlaması. [Romanla aynı adlı ilk çevrim siyah beyaz (1965)]. Yaz aylarında çevrilip 20 Eylül 1971, Pazartesi günü (Şehzadebaşı) 'Gül', (Karagümrük) 'Hakan', (Beyoğlu) 'Lâle', (Kadıköy) 'As' sinemalarında gösterime girmiş. 75 dakika ve 7 dakikası şarkı.

Filmin başında Motortaş şirketinin sahibi Necmi Sargın ve yardımcısı Orhan Taşkıran'ı tanıyoruz. Makyavel'in görüşünü benimsemişler! Bütün işleri alavere dalavere. Muvaffak olmak ve kazanmak için her yol mubah. Düsturları bu.

Durumu anlayan muhasebe müdür muavini Ahmet Feridun işi bırakmak istiyor. Daha fazla sabredemez, soygunlarına, vergi kaçırmalarına, ahlak dışı hareketlerine daha fazla göz yumamazmış. Zam, prim ve müdürlük tekliflerini elinin tersiyle itiyor. "Seni daima takdir ettim. Zekânı, meziyetlerini kısa zamanda fark ederek şirketlerimin, mesleğimin sırlarına ortak ettim. İnandım, güvendim sana" pohpohlamak da yeterli olmayınca Necmi Bey bir karar vermek zorunda. "Bütün gizli işlerimizin içyüzünü biliyor. Belki bir takım evrakları da gizlice alıp saklamıştır. Yarın bize karşı silah olarak kullanabilir" diyor Orhan'a. Hemen bir plan yapılır. En kısa zamanda 'o itin' başına öyle bir iş açacak, öyle bir çamur atacaklar ki kendi derdine düşsün, eli ayağı bağlansın!

Muhasebe Müdürü Selim Bedri, biçilmiş kaftan kurulan tuzak için. "İyi köpektir!" Para için her şeyi yaparmış. 'Sopa ve havuç' metodu gereği önce biraz korkutulur. "Bizlerden çok senin başına bela açabilir. Anlaşmaları sen hazırladın, bazı kimselere sen para götürdün, sahte belgeleri de sen tanzim ettin." Yardımcı olmazsa gözünün yaşına bakmazlarmış. Yapacağı şey basit! "Yarın sabah bankadan 100 bin lira çekeceksin. Bu parayı senin yolunu keserek, seni döverek zorla Ahmet almış olacak. Bu paranın 5-10 bin lirası Ahmet'in evinde bulunacak. Üst tarafı da senin olacak, yapacağın hizmete mukabil." Necip Tekçe de, Selim'in 'ağzını burnunu kıracak ki hiç kimse işkillenmesin'!

Sonuçta 'soygun, gasp ve darp' suçlamasıyla 9 yıl hapis. (Bu duruma üzülen kişilerden biri de Necmi Bey'in küçük kızı Gülseren. İlerde güzel bir genç kız olarak göreceğiz kendisini). Babasını bile inandıramaz masum olduğuna kahramanımız. Yaşlı adam "Senin gibi bir evladım yok artık. Başımı yere düşürdün. Memlekette kimsenin yüzüne bakamaz oldum. Keşke ölseydim de bugünleri görmeseydim" diyordu görüş gününde. Yine de biraz para, yiyecek falan getirmiş. Baba yüreği işte!

Eskiden kuzgun saçlı ve bıyıksızdı Ahmet. Artık kır saçlı ve kalın bıyıklı! Buranın tek iyi tarafı Asım Nipton'un canlandırdığı mahkûm ile arkadaş olması. Ayrıca 'Zehirli Hayat'ın (1967) simitçisi Ahmet Yıldırım da orada.

Dört duvar arasındayken iki ölüm haberi alır. Babasının ve Mısır'daki milyoner amcasının. "İnsanı bir hamlede yere seren, gene bir hamlede elinden tutarak yükselten talih ve tesadüfler (sf. 19)". Cebinde zengin amcadan kalan 5 milyon lira; Yüzünde üzülmekle sevinmek karışımı bir ifade; Kalbinde intikam hırsı! Milyonlarını bu amaçla kullanacaktır. 'Paranın çok büyük bir kudret olduğunu anlamış'.

Adı artık Feridun Hınçoğlu. 'Tebessüm etmeyen solgun bir yüz. Ağzının iki tarafında meyus çizgiler. Gözlerinde mahzun eda (sf. 6)'. İki şirketi var. 'Hıncoğlu' (ilk çevrimde 'Kurdoğlu') ve 'Metal Kurt'. Her ihalede Motortaş'ın işini bozuyor.

İntikamı için Necmi Bey'in kızıyla evlenir. Bu sahnelerde kendisi de Makyavel'in görüşünü benimsemiş. "Bundan böyle, dilediği gibi ıstırap çektirir, başkalarına azap vermek için O'nu alet edebilirdi (sf. 72)."

Gülseren'in, önce 'güzelliği' sonra 'irade kuvveti' büyük bir değişim yaşatır 'intikam abidesi' Ahmet'e. XX. bölümün başlığı bunu çok güzel belirtmiş (sf. 271); 'Kül Olan İntikam'.

'Adapte' romandaki Nejat Çınar da 'hırsızlık' suçlamasından 5 yıl hapis yatıyor. Ama bunda 'Denizci ve Şeriki Firması'nın sahibi Ahmet Muhtar ile yeğeni Mithat'ın hiçbir etkisi yok. Tek kusurları, hırsızlıkla suçlanan kahramanımızla yeterince ilgilenmemek. Asıl suçlu, delikanlının yerinde gözü olan Nuri. Köyün delisi Gönüllü Ahmet'i kışkırtarak mutemedin parasını çaldırmış. Kahramanımız tahliye sonrası Mısır'daki amcasından kalan serveti intikamı için kullanıyor. Ama öfkesi, Şermin'e olan aşkından daha güçlü değil!

'Herşeyim Sensin'deki melodiler.

'Bullitt'deki (1968) (Lalo Schifrin) 'Ice Pick Mike' 2 sahnede (Ahmet, istifa ettiğini söylemek için Necmi Bey'in odasına girerken; Necmi Bey, Orhan'a "Maden ve cıva işlerinde ortak olacağımız Metar Şirketi mektup yollamış. Ortak olacaklarmış Hınçoğlu ile" derken). 'Main Title' Ahmet, uçakla Mısır'a giderken. 'Shifting Gears' Betül, Feridun'un Gülseren ile evleneceğini öğrendiğinde. 'Cantata For Combo' Tenis maçında.

'You Only Live Twice'daki (1967) (John Barry) 'Capsule In Space' 3 sahnede (Necmi Bey "Bugün, paydostan sonra Muhasebe Müdürü Selim'le konuşacağım" derken; Selim'le konuşurken; Selim'in mahkemesi sırasında). 'James Bond-Astronaut?' 5 sahnede (Selim ve Necip Tekçe, uzaktan, bakışlarıyla anlaşırken; Ahmet'in evine geldiklerinde; Maymuncukla kapıyı açarken; Ahmet, evinin önündeki polisleri görünce; Yargıç, Ahmet'e "Yerine otur dedim, konuşma. Sıranı bekle" dedikten sonra). 'A Drop In The Ocean' 3 sahnede (Necip Tekçe, plan gereği, Selim'i döverken; Küçük kaza sonrasında; Ahmet, Selim'i polise teslim ederken). 'Main Title' Orhan, Ercan Han'a geldiğinde.

'The Good The Bad And The Ugly (Il Buono Il Brutto Il Cattivo)'daki (1966) (Ennio Morricone) 'The Desert (Il Deserto)' Selim, karakolda ifade verirken.

'In The Heat Of The Night'daki (1967) (Quincy Jones) 'Shag Bag, Hounds & Harvey' 2 sahnede ("Sanığın bu suçu işlediğine vicdanen inanıyor musunuz" sorusuna, Necmi "Maalesef evet! Deliller açıkça ortada" karşılığını verirken; Feridun, çocuğu olduğunu öğrenmiş, arabasıyla son sürat eve geldiğinde).

'Porgy And  Bess'deki (1959) (George Gershwin) 'Overture' Savcı-Hüseyin Salıcı "Bankadan alınan paralarla sanığın evinde bulunan paraların aynı seri numarasını taşıması sanığın suçlu olduğunu kesin şekilde ortaya koymaktadır. Ayrıca tabancanın da sanığın evinde gizlenmiş olarak bulunması, şahitlerin kesin ifadeleri de nazarı itibara alınarak sanığın, Türk Ceza Kanunu'nun..." derken.

'Dead Ringer'daki (1964) (André Previn) "You're Not Margaret" Ahmet, hapiste kendisine sataşan mahkûmlara "Sakın yanılıp da üstüme gelmeyin. Ölmüş sayılırım ben. Sizlere yazık olur" derken.

'Z'deki (1969) (Mikis Theodorakis) 'Batucada' 8 sahnede (Hapishane avlusunda volta atarken; Arabasından, Orhan ve Gülseren'e bakarken; Nafiz'e "Metaltaş Şirketi'nin Ümraniye'deki çelik tel, kauçuk kablo fabrikası satılıkmış. En yüksek fiyatı ödeyerek mutlaka biz alacağız" derken; Orhan "Biz, kendisiyle nasıl konuşacağımızı biliriz" derken; Necmi Bey, fabrikanın satıldığını öğrendiğinde; Telefonda "Aylardır benimle uğraşan biri var. Hınçoğlu adın da bir namussuz. Batırmak üzere beni" derken; Gülseren, Feridun'un Hınçoğlu olduğunu öğrendiğinde; Ahmet, gazetede, Selim'in hapse mahkûm olduğunu okurken). 'Finale-The Happy Youth' 2 sahnede (Hapishane Müdürü-Ekrem Dümer, Ahmet'e, Mısır'daki amcasının öldüğünü söylerken; Tahliye sırasında).

Ron Goodwin And His Orchestra'nın 'Holiday In Beirut' albümündeki (1962) 'Avenue Des Français (Azzeynou Ezzeynou)' (Rahbani Kardeşler) Ahmet, Mısır'dayken.

'Krakatoa, East Of Java'daki (1969) (Frank De Vol) 'East Of Java' Ahmet, Mısır dönüşü havaalanındayken. 'Kee Kana Lu' Feridun "Artık rüya bitti. Hakikati göreceksin şimdi" dedikten sonra. 'Just Before The Sunrise' 2 sahnede (Gülseren "Babamın yanında bir şey belli etmemeye çalışalım. Mesut zannetsin bizi" derken; Feridun "Hiçbir zaaf, hiçbir duygu beni yolumdan döndüremez" derken).

'Ode To Billie Joe' (1967) (Bobbie Gentry) Tunç Bank Müdürü, telefonda "Maalesef şartlar birdenbire değişti. Genel müdürlüğün bu hususta yazılı emri var" derken.

Franck Pourcel'in 'Sympathy' albümündeki (1971) "Comme J'ai Toujours Envie D'aimer" (1970) (Marc Hamilton) Ufak otomobil kazası sonrası Feridun "Unutmama imkân yok" deyip genç kızın arkasından bakarken. 'El Condor Pasa' (Daniel Alomia Robles / Paul Simon / Jorge Milchberg) Kaza gecesi, Gülseren'i ararken. 'Snowbird' (1970) (Gene MacLennan) 2 sahnede (Evlilik teklifinde; Filmin sonunda). 'Un Rayo De Sol (Dancing In The Sun)' (1969) (Claude Carrere / Daniel Vanguarde) Deniz kenarında, Gülseren "Kötü bir haber mi var baba" derken.

Paul Mauriat'nın 'Rain And Tears' uzunçalarındaki (1968) 'Rain And Tears' (1968) (Boris Bergman / Evangelos Papathanassiou) Nikâhta.

Paul Mauriat'nın 'Vole Vole Farandole' 33'lüğündeki (1969) 'Le Météque' (1969) (Georges Moustaki) Gelin ve damat, evlerine girerken.

Paul Mauriat'nın 'Le Passager De La Pluie' albümündeki (1970) "Paris S'allume" (1969) (Enrico Macias) 2 sahnede (Deniz motoru ile Boğaz gezisinde; Salıncakta sallanırken).

'Lion In Winter'daki (1968) (John Barry) 'God Damn You' 4 sahnede (Feridun, Gülseren'e "Seni hiç sevmedim ben" derken; Genç kız "Ayrılacak mıyız" deyip bayılırken; Feridun, tenis kortunda Necmi Bey ve Orhan'la yüzleşirken; Çocuğu kaçırmak için yukarı çıktığında).

'Madly' (1970) (Francis Lai) 3 sahnede (Gülseren "İğrenç bir oyuna kurban seçmişsin beni" derken; İki gözü iki çeşme ağlarken; Feridun, kaçırdığı çocuğuyla evde yalnızken).

Jimmy Smith'in 'Cat: The Incredible Jimmy Smith' uzunçalarındaki (1964) 'Theme From The Joy House' (1964) (Lalo Schifrin) Feridun, Necmi Bey ve Orhan'a "Korkak köpekler! Bir iftirayla hayatımın 9 yılını çaldınız benden" derken.

"Who's Afraid Of Virginia Woolf"daki (1966) (Alex North) 'Bergin' 3 sahnede (Gülseren "Bizi sen mahvettin, suçlusun baba. Yazık ki yaptıklarının cezasını ben çekiyorum, çekeceğim" derken; Sonlara doğru, Necmi Bey "Alacak başka bir intikamın kaldı mı" derken; Sondaki mahkemede tanık olarak dinlenirken). 'Moon Music-Prelude' (1.00 sonrası) Gülseren "Zengin veya fakir yaşamak benim için fark etmez artık" derken.

Russ Case'in 'Cleopatra' 33'lüğündeki 'Caesar & Cleoparta Theme' Feridun, çocuğunu kaçırırken.

Filmdeki şarkılar.

'Özlediğim Sevgili' (1971) (Türkçe sözler-Fikret Şeneş) (Le Météque-Georges Moustaki-1969). Gönül Yazar'ın sesiyle 3 sahnede. [Jenerikte (2 dakika 30 saniye); Doğum gününde Gülseren söylüyor (2 dakika 20 saniye); Sonlara doğru Ahmet, evde, düşüncelere dalmışken (1 dakika 6 saniye)]. "Tanımam bazen kendimi//Bana derler ki hercai//Söyleyemem ben derdimi//**//Sevilmek istesem bile//Güvenemem kimselere//Beklerim boş bir hayali//**//Yerde değil gökte belki//Gözleri yosun yeşili//Arıyor mu O da beni//**//Belki uzak bir diyarda//Başkasının kollarında Belki de çok yakınımda//**//Kapım her çalınışında//Bulacak mıyım karşımda//Ummadığım bir akşamda//Yaklaşan her adım O'nun//Yoksa geldi geliyor mu//Diye günler geçiyor mu//Ne hasta derman bekledi//Ne de şeytan günahları//O'nu beklediğim gibi//**//Alnımdaki O'nun adı//Benim için yaratıldı//Silemez kul yazılanı//**//Tanır mı görünce beni//Özlediğim o sevgili//Özlediğim sevgili." 'Le Météque'i Tanju Okan da plak yapmıştı: 'Hasret' (1970) (Türkçe sözler Şükran Akannaç).

'Sevemedim Kara Gözlüm Seni Doyunca' (1970) (Orhan Gencebay) (53 saniye). Kayık gezisi sırasında Şükran Ay'dan dinliyoruz. "Sevemedim kara gözlüm seni doyunca//Hep kıskandım seni elden yıllar boyunca//Kuşlar gibi ikimiz bir yuva kuralım//Ayırmasın mevlam bizi ömür boyunca//**//Aramıza kimse gelip girmesin//Ayırmasın mevlam bizi ömür boyunca//**//Bana cefa ediyorlar bilmem nedendir//Benim korkum senden değil kaderimdendir//Herkes bana deli diye gülüp geçiyor//Senin aşkın beni kara gözlüm deli ediyor."

Ahmet iki sahnede "Ticari soygunlarına, vergi kaçırmalarına, ahlak dışı hareketlerine 'daha fazla' göz yumama" ve "Namussuzluğunuza 'daha fazla' ortak olmamak için bırakıyorum işimi" diyor. "Daha fazla ortak olamam" ve "Daha fazla göz yumamam" sözleri kendisinin de pek masum olmadığını düşündürdü.

Ceza evi koğuşunda 'iftiraya kurban gittiğini' anlatmaya çalıştıkça aldığı alaycı yanıt hapislikten beter; "Yemezler oğlum! Ya hırsızlık yaptın ya da ırza geçtin." Gerisi kavga dövüş.

Zengin amcanın vefatını bildirirken, hapishane müdürü Ekrem Dümer "Bütün mirasını sana bırakmış. Başına devlet kuşu kondu" diyor. Burası biraz hatalı. 'Mirasını sana bırakmış' ifadesi 'mirası sana kalmış' olmalı. Çünkü Mısır'daki Avukat Haşim-Muammer Gözalan "Tahsilimi Türkiye'de yaptığım için rahmetli amcanız bilhassa tercih etmişti beni. 15 senedir avukatıydım. Sizden hiç bahsetmemişti. Ölümünden sonra bizzat uğraşarak mirasçılarını aradım. Çok zorlukla buldum sizi" diyordu. 'Yorgunluğunun karşılığını fazlasıyla alacağını' duyunca ellerini ovuşturması ne kadar hoş. Zaten 'bütün muamele tekemmül etmiş vaziyetteymiş'. "Bir veya iki celsede mutlaka biter. Sonra da buraların sefasını süreriz bir arada." Ama intikamla yanan kahramanımızın 'sefa sürmek'le kaybedecek zamanı yok. 'Reception' görevlisine avukat Haşim ile görüşmek istediğini söylerken masadaki ilanlardan biri hafifçe kayınca 'Danışma' yazısı görünüyor.

İstanbul'daki evi 'Kader Böyle İstedi'de (1968) Nilüferlerindi.

Evlilik, alacağı intikamın bir parçası. Olayı tersine çevirirsek, öç almak isteyen kişi bir bayan olsaydı ve düşmanının oğlu ile evlenip 'ilk gece'yi intikam için kullansaydı nasıl bir etki uyandırırdı seyircide?

Romanda, arabası ile aniden önüne çıktığı Gülseren, değerli Çin kolyesinin ipini koparıyor (filmde, elindeki paketleri yere düşürür). Genç kıza ilgili iki kaza daha var. Betül, çok hızlı sallayıp salıncaktan düşmesine neden olur. Ayrıca çocuğunu kaçıran Ahmet'in arkasından koşarken bir minibüs çarpar. Hastane odasında, Edgar Dagas'nın tuval üzerine yağlıboya 'Dancers, Pink and Green' (1890) tablosu asılı. Ressam, sonraki yıllarda bu resmi, elbiseler mavi olarak yeniden yapmış; 'Dancers in Blue' (1895).

Gülseren piyano çalıp Gönül Yazar'ın sesi ile 'Özlediğim Sevgili'yi söylüyor. Biraz 'Hasret'in gölgesinde kalan şarkıyı (biri enstrümantal) 4 kez dinliyoruz. Kendisi ile evlenmek isteyen Orhan'ı 'abisi gibi' görüyordu. Ama Ahmet de 'babası gibi'! Dans ederken iyice yakınlaşırlar. Eşarbında, 17 saniye dolanan sinek hariç her şey çok romantik!

Selim Bedri-Feridun Çölgeçen, Ahmet'e oynanan oyundaki 'hizmetine mukabil' 90-95 bin lirayı cebe indiriyor. Sonlara doğru 11 sene 4 ay ceza alır. Necip Tekçe şanslılardan. Kurulan tuzak konusunda en az Selim kadar suçlu olmasına karşın ne yargılanır ne dayak yer. Orhan'ın cezası ise tenis kortunda yediği bir yumruk, o kadar. Necmi Bey de senaryoda kayırılmış. Baştaki kötülükler dışında o denli iyi ki seyirci yaptıklarını unutuveriyor!

Ahmet'i Abdurrahman Palay; Gülseren'i Jeyan Mahfi Ayral; Orhan ve filmin sonundaki doktoru Vala Önengüt; Betül'ü Nevin Akkaya; Selim'i Zafer Önen; Ahmet'in babasını Osman Alyanak seslendirmiş.

Filmin ilginç kısımlarından birinde Selim 'yeter' diye çırpındıkça Necip vuruyor yumruğu; "Yetmez! Ağzın burnun iyice çarşamba pazarına dönmeli ki hiç kimse işkillenmesin. Orhan Bey'in kati emri var bana. 'Ciddi ciddi döveceksin' dedi. Dalga geçmiyoruz burada, iş yapıyoruz iş. Şu kadarcık dayak için dünyanın parasını kazanacaksın." [Benzer bir sahneyi 'Dirty Harry'den (Aralık-1971) anımsıyoruz. 'Scorpio' rolündeki Andrew Robinson, polis müfettişi Harry Callahan'ı suçlamak için kendisini dövdürüyor, 'çam yarması' duraksayınca da 'işini tamamlaması için' küfrediyor].

Orhan'ın '34 FY 538' plakalı 'Chevrolet'sini 'Katil Kim'de (1971) Nilay-Aynur Aydan; 'Bir Garip Yolcu'da (1962) Turgut-Ahmet Mekin... Feridun'un '34 LR 991' plakalı 'Mercedes'ini 'Mahşere Kadar'da (1971) Fatma-Fatma Girik; 'Bir Pınar Ki'de (1972) Faruk-Kartal Tibet; 'Sensiz Yaşayamam'da (1974) Kemal-Kadir İnanır kullanacaktır.

Ahmet Feridun/Feridun Hınçoğlu-Ayhan Işık; Gülseren-Arzu Okay; Necmi Sargın-Atıf Kaptan; Orhan Taşkıran-Kuzey Vargın; Betül-Cavidan Dora; Nafiz-Kayhan Yıldızoğlu; Selim Bedri-Feridun Çölgeçen; Mahkûm-Asım Nipton; Avukat Haşim-Muammer Gözalan; Ahmet'in babası-Osman Alyanak; Hapishane Müdürü-Ekrem Dümer; Doktor-Zeki Sezer; "İşin içinde para oldu mu ben dilsizimdir zaten. Ağzımdan bir şey kaçırmam" diyen Necip Tekçe; Gülseren'in yaş günü; Galata Köprüsü; Mahkeme; Hapishane; Yeşilköy; Swiss Air uçağı; Ahmet'in Mısır dönüşü, havaalanında bindiği '34 FR 038' plakalı taksi; Belgrat Ormanı; Küçükpazar Karakolu çok güzeldi.

Ali Demir, doğum günü konuğu ve şahit. Cevat Uz ise nikâh memuru. Feridun'un çalışma yeri Ercan Han, Gayrettepe, Büyükdere Caddesi, No.155'teydi.

Asım Nipton ertesi sabah 'hayırlısı ile tahliye'ymiş. "8 yıl geçiverdi gitti. Deldi geçti ama geçti. Sağ olana bütün ömür bir gün gibi zaten."

Gülseren; "Hep böyle misiniz? Birdenbire başlar, istediğinizi hemen elde eder misiniz?"