Sinemanın "yaramaz çocuğu" Fassbinder'den bir seçki

İstanbul Modern Sinema, sinema tarihinin en üretken ve etkili yönetmenlerinden Rainer Werner Fassbinder'in filmografisinden beş filmi ücretsiz ve çevrimiçi olarak 18 - 30 Mart tarihlerinde sinemaseverlerle buluşturuyor

Istanbul Modern Sinema, Türk Tuborg A.Ş.'nin katkıları, Goethe-Institut Istanbul işbirliğiyle sinema tarihinin en üretken ve etkili yönetmenlerinden Rainer Werner Fassbinder'i ağırlıyor. Yönetmenin filmografisinden beş filmin izleyiciyle buluşacağı seçki Fassbinder'in 1969'daki ilk uzun metrajından başlıyor. 

16 yıla 45 film sığdıran ve genç yaşta hayata veda eden Alman yönetmenin çevrimiçi ve ücretsiz gösterilecek filmleri arasında Maria Braun'un Evliliği (1978), Korku Ruhu Kemirir (1974) ve Effi Briest (1974) yer alıyor. 

Programda Alman yönetmenin filmlerinin yanı sıra Oskar Roehler'in, Fassbinder'in hayatını aktardığı biyografik filmi Yaramaz Çocuk (2020) da izlenebilir.

Fassbinder'in 37 yıllık kısa hayatı

1945'te Bavyera'nın küçük bir kasabasında doğan R.W. Fassbinder 16 yaşında Münih aksiyon-tiyatrosuna katılarak, oyunlar yazdı, yönetti ve aktörlük yaptı. 20. yüzyıl Avrupa sinemasının en üretken sinemacılarından olan Fassbinder ilk kısa filmini 20 yaşında, ilk uzun metrajını ise 24 yaşında çekti. 37 yıllık kısa hayatına 45 film sığdırmayı başaran yönetmen, aşkı, toplumdaki suç ve emek ilişkilerini, orta sınıf değerlerini, melodram, edebiyat uyarlaması ve hatta bilim-kurgu gibi farklı türlerde işledi. Korku Ruhu Kemirir, 1974 ile Cannes'da FIPRESCI Ödülü'ne, Veronica Voss, 1982 ile Berlinale'de Altın Ayı, Toronto'da ise Film Eleştirmenleri Ödülleri'ne layık görüldü. Alfred Döblin'in Berlin Alexanderplatz romanını 14 bölümlük bir TV dizisine uyarladı. Bu diziyi daha sonra 16 saatlik tek parça bir filme dönüştürerek Venedik Film Festivali'nde ödül aldı. Almanya'nın sosyal tarihini eleştirse de kendi tabiriyle sadece "duyguların sömürülmesi" ile ilgilenen Fassbinder, konuları, karakterleri, geliştirdiği estetik ve anlatım diliyle Yeni Alman Sineması'nın öncü isimlerinden biri oldu. 

Rainer Werner Fassbinder Seçkisi

KERHANECİ, 1969

18-20 Mart 2021

Yönetmen: Rainer Werner Fassbinder

Oyuncular: Hanna Schygulla, Lilith Ungerer, Rudolf Waldemar Brem

Can sıkıntısından patlayan bir grup gencin uyuşuk hayatları, Fassbinder'in canlandırdığı Yunanlı konuk işçi Yorgos ortaya çıkıp öfke şimşeklerini üzerine çektiğinde bozulur. Film Fassbinder'in, kendi tiyatro eserinden uyarladığı ve tiyatro sahnesine özgü durağan görüntülerden oluşan, paralize olmuş bir toplumun darlık ve durgunluk hissini anlatıyor. Kahramanların ağzından Fassbinder'in dahice tasarladığı, realizm ve yapay basmakalıp sözlerin karışımı replikler çıkıyor. Hem yönetmen olarak yabancılaşmasını hem de Alman toplumundaki yabancı korkusunu ifade eden genç yönetmenin bu ikinci uzun metrajı, sanatının kilometre taşlarından biri. 

KORKU RUHU KEMIRIR,1974

20-22 Mart 2021

Yönetmen: Rainer Werner Fassbinder

Oyuncular: Brigitte Mira, El Hedi ben Salem, Barbara Valentin

Altmış yaşında bir temizlikçi olan Emmi bir akşam "konuk işçilerin" gittiği bir meyhaneye gider. Burada kendinden çok genç, yapılı ve sakallı bir Faslı olan Ali ile tanışır. Aslında başka bir adı vardır adamın, ancak dans partnerine anlattığına göre kendi ülkesinden gelen konuk işçilerin hepsine Almanya'da Ali diye hitap edilmektedir. O gece Emmi ve Ali yalnızlıkları üzerine konuşur ve bu iki yalnız insan birbirlerine âşık olurlar. "İmkânsız bir aşk olsa da sonunda yine de imkânını bulan" bu sosyal-eleştirel melodramda Fassbinder, hem estetik hem de dramaturjik anlamda, Douglas Sirk'in üslubundan esinlenmiştir. 

EFFI BRIEST, 1974

22-24 Mart 2021

Yönetmen: Rainer Werner Fassbinder

Oyuncular: Hanna Schygulla, Wolfgang Schenck, Ulli Lommel

Genç ve kaygısız Effi Briest kendinden yaşça çok büyük olan Baron von Instetten ile evlendirilir. Binbaşı Crampas'la karşılaşması Briest'in hayatına bir süre renk katar. Baron yıllar sonra karısının artık bitmiş olan ilişkisini öğrenir ve bu birbiri ardına gelen felaketlere neden olur. Fassbinder filmde Theodor Fontane'nin aynı adlı romanına bağlı kalırken, bizzat anlatıcı rolünü üstlenmekle kalmıyor, en az romandaki gibi soğuk bir ironi ve kendine özgü bir görüntü dili geliştiriyor. Böylece orijinal metne sadakat ve özgünlük arasında ideal bir orta yol buluyor. Effi Briest'i dokunaklı bir çocuksulukla canlandıran Hanna Schygulla ise oyunculuğuyla göz dolduruyor.  

AHLÂKSIZ ŞEYTAN,1976

24-26 Mart 2021

Yönetmen: Rainer Werner Fassbinder

Oyuncular: Kurt Raab, Margit Carstensen, Helen Vita

Solcu bir şair olarak hayata başlayan, ama sonra siyasete bulaşarak hayallerini yitiren ve kendini ünlü Alman şair ve çevirmen Stefan George (1868-1933) zanneden bir şairin kimlik, hayat ve yaratıcılığa dair krizi. Fassbinder '68 kuşağının ısrarla ve asla tereddüt etmeden kendi kuşaklarının ideallerine bağlı kalmalarını eleştirirken, sol ütopyaların kaybedilmesinden sonra ortaya çıkan boşluk karşısında duyduğu korkuyu da yansıtıyor. Kendisinin bir komedi olarak tanımladığı film, aslında filmografisindeki en yakıcı, en saldırgan, en umutsuz ve belki bu yüzden de en kişisel çalışmalarından biri. 

MARIA BRAUN'UN EVLİLİĞİ, 1978

26-28 Mart 2021

Yönetmen: Rainer Werner Fassbinder

Oyuncular: Hanna Schygulla, Klaus Löwitsch, Ivan Desny

Fassbinder'i uluslararası üne kavuşturan bu ilk filminde, Maria ve Hermann Braun İkinci Dünya Savaşı'nın son günlerinde evlenir; birlikte geçirdikleri yarım gün ve geceden sonra, Hermann cepheye döner ve orada kaybolur. Maria tek başına güzelliğini ve hırsını kullanarak 1950'lerin ekonomik mucizesi döneminde başarılı bir iş kadınına dönüşür, zengin olur. Fassbinder, Adenauer dönemini, yeniden yapılanmayı, ekonomik mucizenin başlangıcını ironi ve tezatlarla anlatır. Hem bir kadının hayatının yıkıntılarından yükselmesini inceler hem de geçmişini unutmaya kararlı bir topluma kırık bir aşk hikâyesini yakıştırır.

YARAMAZ ÇOCUK, 2020

28-30 Mart 2021

Yönetmen: Oskar Roehler

Oyuncular: Oliver Masucci, Hary Prinz, Katja Riemann

Alman sinemasının şüphesiz en önemli ve provokatif yönetmenlerinden biri olan Rainer Werner Fassbinder 1969'da ilk filmini yaptığında 24 yaşındaydı. 13 yıl ve 38 film sonra odasında ölü bulundu. Aynı anda birkaç proje için çalışan, içkiyle uyuşturucu karışımı, sosyal nezaketle veya toleransla ilgilenmeyen, radikal ve yıkıcı duruşuyla hızlı bir hayatı oldu. Bu biyografik film Fassbinder'in kariyerini Münih'teki anti-tiyatro denemelerinden başlayarak takip ediyor ve hayatındaki hem oyuncusu hem sevgilisi olan Kurt Raab, Armin Maier, Aşk Ruhu Kemirir'in başrolündeki Faslı oyuncu El Hedi Ben Salem gibi travmalı karakterleri karşımıza çıkarıyor. Filmi ve Fassbinder'i tek başına taşıyan oyuncu Oliver Masucci bu zor görevin altından başarıyla kalkıyor.