Susuz Yaz

Sinema Filmi

Fon müziği Ürgüplü Refik Başaran’ın ‘Cemalim’ türküsü olan filmde iki kardeş. Köylüler, suyu salmadığı için ağabey Hasan’a kızgın.
Hasan; (Sadettin Erbil’in sesiyle) “Şunlara bak hele sanki su onların toprağından çıkıyor. Kaynağı benim tapulu malım değil mi? İster salarım ister salmam suyu.”
Osman; (Abdurrahman Palay’ın sesiyle) “Köylü canı bahasına da suyu alır. Su toprağın bereketi, canı (1963’deki çevrimde ‘kanı’ demişti). Su olmadıktan sonra kuru toprağı ne etsinler?”
Hasan; “Hah, iyi dedin işte. Toprak susuz kalınca satıp savacaklar topraklarını. Alıcısı da ben olacağım. Tüm köyün sahibi olacağım.”

Aynı adlı öykünün (1960) (Necati Cumalı) (Tekin Yayınevi) (9. Basım–1987) ikinci çevrim i. İlk filmin aksine bu kez Kocabaş kardeşlerin isimleri kitaptaki gibi kullanılmış. Yıl yine 1947, yer Urla’nın Bademler Köyü. Su yöreye yetmiyor. Kaynağı da Hasan ve Osman’ın arazisinde. Ağabey, yaşça büyük olmasını kullanarak, kardeşine her dediğini yaptırıyor. Filmde söylenmiyor ama karısı, 6 ay önce doğum sırasında ölmüş. Ama o zaten artık kadın kızla (kitap ve bir önceki çevrimdeki kadar) ilgili değil. Varsa yoksa “Tüm toprak bizim olacak, bizim.” Suyu da köylülerin çekip gitmeleri için bir silah gibi kullanıyor. İlerde 8 aile toprağını ona satıp gidecektir.
Osman sevdiceği Bahar’ı kaçırıp düğün yapar. 1963’de çok tantanalı bir şekilde kutlanmıştı. Bu kez tek bir köylü bile gelmez.
Mahkeme falan bir sonuç vermiyor. Su yine Hasan’ın ‘tasarrufuna verilir’. En olmaması gereken şey ortaya çıkıyor; Şiddet. Kocabaşların köpeği Arap öldürülür; Zeytinlikleri yakılır. Nihayet bir gece silahlar patlar. Hasan, Sarı Veli’yi gra kurşunu ile öldürülür. Tutuklanırlar. Gra tüfeğini kullananın mahkûm olacağını öğrenince, ‘ağabeyliğini’ kullanıp kardeşini onun yerine hapis yatmaya ikna ediyor.
Bu arada Bahar’ın bir kızı (öyküde oğlu) olur. Adı, Osman’ın yatacağı 9 yıla (bir önceki çevrimde 8’di) çok uygun; Hasret.
Günler aylar sonra gazetedeki ‘Denizli Cezaevinde Osman isimli bir mahkûmun şişlenerek öldürüldüğü’ haberini de kendi çıkarına kullanıyor. Sorup soruşturmadan herkesi kardeşinin öldüğüne inandırır. Bahar’ı da. “Gençsin, elbet evleneceksin bir gün” dediği gece isteğini gerçekleştiriyor.
1950 seçimleri ve ‘Milli Şef’in söylemiyle ‘ayı ile yatağa girme dönemi’. Bahar’ın bir çocuğu daha olur. ‘Demir Kırat’ af ilan etmiş. Hapisten çıkan Osman, öyküde genç kadının çifteyle yaptığını, bir önceki çevrimde suda boğarak yapmıştı. Bu kez, ilave olarak, bıçakla. “Emanetimi böyle mi korudun Hasan Ağa?”

Hapishane Koğuşu. Bademler’den haber alamayan Osman.
Salih; “Ben senin demediğini deyim mi? Sen haber de almak istemiyorsun değil mi?”
Osman; “İyi dedin Salih Ağa. Ben haber de almak istemiyorum. Kötü bir haber alırım diye korkuyorum. Ya haber kötüyse, hepten yıkılır giderim. Ama şimdi içimde bir ümit var ‘ya kötü bir şey yoksa’ diye.”
(Yazan: Murat Çelenligil)